In december 2001 stortte energiebedrijf Enron als een kaartenhuis in elkaar. Een kaartenhuis goedgekeurd door accountants, banken en politici. Hoe kon dat gebeuren? Achteraf bleken er al jaren aanwijzingen te zijn dat de risicocultuur én het risicomanagement van Enron zwaar onder de maat waren.

Om de schaduwkanten van kansdenken buiten onze portfolio’s te houden, moeten we ze kennen en leren hoe we ermee om kunnen gaan. Experts Mark Petit, Pim van Diepen en Karin Pasha delen experimenten uit de psychologie die laten zien waar het denken in kansen mis kan gaan en waarom dat relevant is voor de dagelijkse praktijk van de pensioenprofessional.

Groepen ontberen kritisch potentieel. Wij zijn van nature geneigd het met elkaar eens te zijn. Dat zegt hoogleraar sociale psychologie Alain van Hiel. Groepen zijn volgens hem helemaal niet geschikt om beslissingen te nemen.

Wie gelooft dat de aarde plat is, zal niet snel een cruise boeken. Mensen nemen hele rationele besluiten op basis van absurde referentiekaders. Criminoloog Christophe Busch over extremisme en groepsgedrag.

We denken van onszelf misschien dat we onze beslissingen nemen met een ‘open mind’. Alle informatie objectief afwegen en zo tot de juiste beslissing komen. Maar zo ‘open’ is onze ‘mind’ vaak niet. Zonder het zelf te beseffen kijken we bevooroordeeld naar de wereld, onze opvattingen zorgen ervoor dat we informatie filteren.

Als het gaat over Groupthink gaat het meestal over het doorbreken van gedachtepatronen die ertoe leiden dat goede oplossingen over het hoofd worden gezien. Maar het kan regelrecht gevaarlijk zijn, want een groep mensen die hetzelfde denkt radicaliseert heel makkelijk. En ja, dat kan ook in de bestuurskamer van een pensioenfonds gebeuren….

Besluitvorming volgt een vooraf gedefinieerd algoritme in ons brein. Daarvan zijn we ons niet bewust en dat maakt ons slachtoffer van onze besluiten. “We nemen geen beslissingen, de beslissingen nemen ons”

Misschien denk je dat je een open cultuur hebt en dat je als bestuur openstaat voor andere ideeën dan die van jezelf. Maar is dat wel écht zo? Deze podcast gaat over de noodzaak van het planmatig organiseren van tegenspraak in de bestuurskamer en hoe dat leidt tot betere besluitvorming.

Ook een logge, hiërarchische en traditioneel werkende organisatie als de Nederlandse politie kan relatief snel een nieuwe manier van werken omarmen. Dat bewijst de nieuwe, succesvolle opsporingsmethodiek waarin kritische reflectie en scenariodenken centraal staan.

De hedendaagse samenleving is, voor zover bekend, het meest complexe systeem in het heelal. Complexe systemen zijn echter fragiel en instabiel. Big history kan helpen bij de besluitvorming om onze complexe samenleving in stand te houden.

De Schiedammer parkmoord is één van de grootste gerechtelijke dwalingen in Nederland. De oorzaak? Groupthink en tunnelvisie. Geruchtmakende zaken als deze hebben geleid tot een nieuwe aanpak bij de politie, waarin scenariodenken structureel wordt ingezet.