The Enemy Within: zie de wereld zoals die is, in plaats van de wereld die je wilt zien

Het grootste gevaar voor de belegger komt van binnenuit. Want de mens beschikt over cognitieve valkuilen en dat zal altijd zo blijven.

Deze biases zorgen ervoor dat het moeilijk is om robuuste beleggingsbeslissingen te nemen. Bovendien laten we ons onbewust beïnvloeden door groepsdynamiek. Dat hoeft niet. Er zijn voldoende tools om hiermee om te gaan en die het proces van besluitvorming binnen een groep structureel verbeteren.

Dat zegt Stefan Lundbergh, directeur bij Cardano Insights en een van de auteurs van de whitepaper The Enemy Within. Die vijand uit de titel is onze menselijke natuur, legt Lundbergh uit. “We nemen constant besluiten terwijl de omstandigheden onzeker zijn. Of het nu gaat om het gezin, een team op het werk of het bestuur van een onderneming. De besluiten die we nemen zijn meestal niet perfect of economisch rationeel. Dat komt door de biases die onderdeel zijn van wie we zijn. We moeten ze omarmen, want ze zorgen voor waardevolle zaken als liefde, geluk, creativiteit, ondernemingszin en daarmee voor innovatie en vooruitgang. Maar biases kunnen ook tegen ons werken. Daarom hebben we processen nodig die ons helpen om te gaan met cognitieve valkuilen en groepsdynamiek. Dat is moeilijk voor één persoon en het is onmogelijk voor de financiële wereld als geheel, vanwege de enorme interactie daarbinnen. Maar als bedrijf of instituut kun je vrij eenvoudig structuren invoeren die biases en groepsgedrag afzwakken. The Enemy Within biedt deze hulpmiddelen in de vorm van acht praktisch bouwblokken voor de bestuurders”, aldus Lundbergh.

Dat zegt Stefan Lundbergh, directeur bij Cardano Insights en een van de auteurs van de whitepaper The Enemy Within. Die vijand uit de titel is onze menselijke natuur, legt Lundbergh uit. “We nemen constant besluiten terwijl de omstandigheden onzeker zijn. Of het nu gaat om het gezin, een team op het werk of het bestuur van een onderneming. De besluiten die we nemen zijn meestal niet perfect of economisch rationeel. Dat komt door de biases die onderdeel zijn van wie we zijn. We moeten ze omarmen, want ze zorgen voor waardevolle zaken als liefde, geluk, creativiteit, ondernemingszin en daarmee voor innovatie en vooruitgang. Maar biases kunnen ook tegen ons werken. Daarom hebben we processen nodig die ons helpen om te gaan met cognitieve valkuilen en groepsdynamiek. Dat is moeilijk voor één persoon en het is onmogelijk voor de financiële wereld als geheel, vanwege de enorme interactie daarbinnen. Maar als bedrijf of instituut kun je vrij eenvoudig structuren invoeren die biases en groepsgedrag afzwakken. The Enemy Within biedt deze hulpmiddelen in de vorm van acht praktisch bouwblokken voor de bestuurders”, aldus Lundbergh.

Neoklassieke theorie vervult behoefte aan grip

In essentie gaat de whitepaper over het zien van de wereld zoals die werkelijk is, stelt de auteur. “In plaats van de wereld zien zoals we graag willen dat die eruitziet. Dit dilemma is mooi verbeeld in de film The Matrix uit 1999, waarin de hoofdfiguur de keuze moet maken tussen enerzijds in de illusie blijven leven die aangenaam aanvoelt en die is opgebouwd uit biases. Of anderzijds leven in de wereld zoals die werkelijk is. Dat is de keuze die we allemaal hebben. Waarbij we ons ervan bewust moeten zijn dat biases altijd verhalen creëren, om ons ego te beschermen. We hebben van nature een hekel aan onzekerheid en onduidelijkheid. Daarom zien we graag causale verbanden. Als ik dit doe, zal dat gebeuren. We willen grip hebben op onze organisatie, op onze toekomst. Daarom verzinnen we een verhaal over hoe de wereld werkt. Dat geeft ons een goed gevoel, omdat we dan omgaan met onze biases. De neoklassieke economische theorie vervult al deze behoeften. Want die biedt iets om in te geloven. Door het verhaal te extrapoleren naar het onbekende. We hebben nu eenmaal te weinig informatie over de toekomst, dus doen we op die manier aannames daarover. Maar als die extrapolatie een algemeen geloof wordt, dan wordt het echt gevaarlijk. Want dan ga je de confrontatie met je eigen overtuigingen niet meer aan.”

Vraag de whitepaper XL ‘The Enemy Within’ aan

De whitepaper over de weg naar betere besluitvorming

Download The Enemy Within

• Email*
• Naam
  Voornaam Achternaam
• Adres
  Straat Huisnummer Stad Postcode
• Phone
  Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Vraag aan

Veel verhalen zijn niet gebaseerd op feiten

Op die manier zijn er volgens Lundbergh veel verhalen de economische wetenschap ingeslopen die niet gebaseerd zijn op feiten, op hoe de wereld werkelijk is. “Een citaat van de Amerikaanse natuurkundige en Nobelprijswinnaar Richard Feynman geeft dit goed aan. ‘Het maakt niet uit hoe mooi je model is of hoe slim je bent. Als het niet overeenkomt met wetenschappelijke experimenten is het verkeerd’. Hier ligt de echte uitdaging, zeker wanneer je je gaat gedragen alsof het model echt waar is. Veel economische theorieën zijn uitermate geschikt als studiemateriaal en als gedachte-experimenten. Maar als je financieel beleid daar uitsluitend op gaat baseren, dan houden we onszelf voor de gek.”

Ook de slimste mensen maken de domste fouten

Het vergt nederigheid om de wereld te kunnen zien zoals die is, stelt Lundbergh. “Juist mensen met een groot ego houden heel sterk vast aan hun verhalen. Churchill zei het al. ‘Hoe mooi je strategie ook is, je moet toch af en toe naar de resultaten kijken’. Als je eenmaal bereid bent om de wereld te zien zoals die is, dan heb je hulpmiddelen nodig om tot betere besluiten te komen in een onzekere wereld. Die kun je inzetten om biases en groepsdynamiek zoveel mogelijk te vermijden. We moeten accepteren dat iedereen biases heeft en dat ook de slimste mensen daardoor de domste fouten kunnen maken. Het goede nieuws is dat er hulpmiddelen zijn waarmee je het besluitvormingsproces kunt ‘de-biasen’ zodat het structureel verbetert. We bespreken een aantal daarvan in The Enemy Within.”

“Je moet nederig en adaptief zijn, je moet bereid zijn om je overtuigingen steeds uit te blijven dagen“

Toch zijn die de-biasing hulpmiddelen voor betere besluitvorming op zich geen wondermiddel, waarschuwt Lundbergh. “Je wordt niet automatisch succesvol als je ze invoert in je bestuursvergaderingen. De wereld is nu eenmaal onzeker en onvoorspelbaar en ook de allerbeste benadering kan dus mislukken. Maar hoe robuuster je oplossingen zijn, hoe beter je ervoor staat, ongeacht hoe de toekomst eruit ziet. Hoe vaker je deze hulpmiddelen inzet, hoe beter je wordt in het toepassen ervan. Om de hulpmiddelen daadwerkelijk succesvol in te zetten is diversiteit in denken vereist. Dat betekent dat je naast een open mindset ook grote verscheidenheid aan denken in je bestuur moet hebben. Het is onze menselijke aard om met gelijkgestemden om te gaan en om klonen van onszelf aan te nemen. Om diversiteit te realiseren moeten we daar actief naar streven en het blijven bevorderen. Verder moet je nederig en adaptief zijn, je moet bereid zijn om je overtuigingen steeds uit te blijven dagen. Je zult zien dat het een voortdurend proces is dat steeds beter gaat werken. Maar zodra je ermee stopt, zullen de biases en de groepsdynamiek weer de overhand krijgen.”

De weg naar betere besluitvorming

The Enemy Within. Neem betere beslissingen door de confrontatie met je eigen overtuigingen aan te gaan is een uitgave van Cardano. Deze whitepaper XL telt honderd pagina’s en gaat achtereenvolgens in op de manier waarop ons brein werkt, individuele biases en groepsdynamiek en de onschuldige en gevaarlijke gevolgen daarvan. Deze hoofdstukken zijn rijk gelardeerd met tot de verbeelding sprekende beschrijvingen van wetenschappelijke experimenten en tal van faits divers. Daarna volgen de hulpmiddelen voor bestuurders voor het de-biasen van de weg naar betere besluitvorming aan de bestuurstafel van een pensioenfonds. Dit aan de hand van acht bouwblokken en een checklist die het maken van vermijdbare fouten helpt voorkomen.